“We vallen ten prooi aan Europese opslaghysterie”, aldus veertien hoogleraren recht.
“De controlestaat komt een flinke stap naderbij als de Eerste Kamer akkoord gaat met het plan om alle miljarden telefoongegevens op te slaan.”
Nadat de Eerste Kamer in het kader van de nieuwe paspoortwet nog maar net zijn zegen heeft gegeven aan de opslag van onze vingerafdrukken in een centrale databank, komt het volgende plan alweer in het vizier: de bewaarplicht voor telecom verkeersgegevens.
Het komt er op neer dat alle telefoontjes, sms’jes en mails keurig worden opgeslagen.
Volgens de richtlijn van de EU moeten deze gegevens minmaal 6 en maximaal 24 maanden bewaard worden. (Na kritiek van de Eerste Kamer wordt de bewaartermijn niet anderhalf jaar, zoals de regering wilde, maar waarschijnlijk 6 maanden.)
Wat is er nu tegen deze verzameldrift? Aan de bewaarplicht, zo stellen de hoogleraren, ligt een merkwaardige gedachtekronkel ten grondslag. Na een incident worden meteen vergaande maatregelen genomen. “Na een dramatisch incident met een kind wordt besloten om van alle kinderen een dossier aan te leggen. Na een dramatische terroristische aanslag, moeten de verkeersgegevens opgeslagen worden.” Is dit rationeel, proportioneel of effectief, of gevaarlijk” vragen zij zich af.
Bovendien weten jeugdzorg, politie en inlichtingendiensten meestal heel goed wie hun ’klanten’ zijn. “Belangrijker dus dan het aanleggen van zinloze grote databanken is het passend reageren op de gevallen waar het om gaat. Daar is ouderwetse professionaliteit voor nodig, met gerichte aandacht voor de zaak zelf. Daar moet de nadruk op liggen, en niet op het van achter een bureau doorploegen van gigantische hooibergen bestaande uit 98 procent spamberichten.”
Daarnaast wijzen zij op het feit dat de politie heeft al vele zeer verregaande opsporingsbevoegdheden ter beschikking (zoals tappen, infiltreren, observeren) met ingeval van terrorisme en georganiseerde criminaliteit slechts lichte voorwaarden.
Nog een minpunt is dat het bewaren van grote hoeveelheden gegevens technisch en organisatorisch uitermate complex is. “Bijna dagelijks rapporteren de kranten over het verlies van gevoelige data, zoals het verschijnen van weer miljoenen creditcardgegevens op het internet, of het verlies van twee cd’s met de gegevens van alle kinderbijslaggerechtigden in Engeland.” Geen enkele organisatie is in staat gebleken om gegevens langdurig adequaat te beschermen. En het is goed denkbaar dat de centrale databank met vingerafdrukken ooit op straat zal komen te liggen met alle gevolgen van dien.
Hun pleidooi komt er kort gezegd op neer dat de 'opslagwaanzin' zo snel mogelijk moet verdwijnen.
Het stuk was ondertekend door de hoogleraren Corien Prins, Egbert Dommering, Nico van Eijk, Paul de Hert, Aernout Schmidt en Jan Smits, Bart Jacobs, Sandro Etalle, Pieter Hartel, Henk van Tilborg, Theo de Roos, Taru Spronken, Piet Hein van Kempen en Ybo Buruma.
(Trouw, 27.6.09)
.
