Op deze weblog van de juristen Ron Ritzen (JHS) en Mark Lemmens (Radboud Universiteit) vindt u berichten over juridische zaken die opmerkelijk krom zijn.

21 oktober 2008

Madonna vs. College van B&W

De Huilende Madonna in Syracuse (Sicilië). Op het moment dit ik de foto nam, huilde ze niet. Kan gebeuren.

In het Mercy Medical Center, een katholiek ziekenhuis in Springfield (Massachusetts), wordt een raam vervangen. Op zich geen wereldnieuws, ware het niet dat volgens sommigen de maagd Maria in die ruit zichtbaar is.
De ingenieurs die het raam onderzocht hebben, geven een wat minder spirituele verklaring. De verschijning kan verklaard worden vanwege het feit dat zich wat mineralen tussen de twee platen van het dubbele glas hebben opgehoopt.
Met dit voorval heeft Springfield overigens geen primeur. In het Milton Hospital, dat in Milton (Mass.) ligt, was in 2003 ook al een mariaverschijning in een raam zichtbaar. Wel was het bezoekersaantal beduidend hoger. Zo’n kleine 50.000 burgers hebben destijds een blik op de mariaverschijning geworpen tegen over een paar honderd in Springfield.
Doorgaans verschijnt de Madonna live (zoals in Lourdes) of via een traantje (zoals in Syracuse). Maar moderne versies, zoals Springfield, bieden meer mogelijkheden. In het Zuid-Australische stadje Yankalilla verscheen de Madonna als schimmelplek, hoewel de anglicaanse priester bezwoer dat het overduidelijk om een mariaverschijning ging.
Ook in een ander opzicht is de verschijning uniek. In het Duitse Marpingen kondigde Maria in 1999 aan niet meer te zullen verschijnen. In 1876 verscheen ze daar voor het eerst aan drie achtjarige meisjes. Daarna verscheen ze nog een aantal keren, maar dat zou na 1999 niet meer het geval zijn. Maar in 2005 was Maria alweer gesignaleerd in het Italiaanse Acerra. Daar werd ze op een mobieltje met foto-apparaat vastgelegd. De knieën van de Maria kwamen zo ver naar voren, dat ze zichtbaar werden in de plooien van de kleiding.
En nu dus weer in Springfield.
Ook Nederland kent zijn eigen mariaverschijning. In Valkenswaard verscheen ze enige jaren geleden. Het perceel werd vervolgens een bedevaartsoord dat jaarlijks door vele tienduizenden mensen wordt bezocht. Valkenswaard ligt in vergelijking met Lourdes nu eenmaal wat dichterbij. Er werden een aantal kruiswegstaties, een glazen kapel met Mariabeeld, enkele poortpilaren, een kruis en een kapeltoren opgericht. Een gebouwtje dat voorheen dienst deed als kantoor werd ingericht als een kapel. Men had zelfs aan parkeergelegenheden gedacht. Bijna aan alles dus. Gedacht. Bijna, want dat er ook een bouwvergunning aangevraagd had moeten worden, was aan de aandacht ontsnapt. En tegen die vergunning kan zelfs geen enkele mariaverschijning op. Het college van burgemeester en wethouders ging niet overstag. De vereiste vergunning werd niet verleend. De boze stichting "Vaders huis is moeders toevlucht" maakte bezwaar en kreeg geen gelijk. Ook het beroep bij de rechtbank leverde niets op. Volgens het bestemmingsplan "Buitengebied 1998" rusten op het perceel twee verschillende agrarische bestemmingen en daar past de mariaverschijning niet in.
Onjuist meende de stichting, want een verbod zou een ontoelaatbare beperking inhouden van de in art. 9 EVRM neergelegde vrijheid van godsdienst. Onzin meende uiteindelijk ook de Raad van State (AB 2005/225). “Zoals de rechtbank terecht heeft overwogen, betekent het feit dat een grondrecht in geding is, niet zonder meer dat de voorschriften van een bestemmingsplan ter zijde worden gesteld.” De planvoorschriften zijn namelijk niet gericht op regeling van de inhoud van de godsdienst of de wijze van belijden daarvan. De mogelijkheden om godsdienst te belijden mogen ingeperkt worden, maar alleen omdat de planvoorschriften zijn gebaseerd op een wet (WRO) en nodig zijn in een democratische samenleving.
De vrijheid van godsdienst of van belijden ervan werd door de inperking niet wezenlijk aangetast en daarmee was een tweede Syracuse of Lourdes in het Brabantse definitief van de baan.
.