Burgemeesters worden met regelmaat geconfronteerd met situaties waarin ook een strafrechtelijke component meespeelt. Denk bijvoorbeeld aan de burgemeester die te maken krijgt met de maatschappelijke commotie na een geruchtmakende moord of een pedoseksueel die tot onrust in een wijk leidt.
Het probleem dat zich daarbij voordoet is in de kern de wrijving van de machten der Trias Politica. De onrust loopt doorgaans vooruit op het strafproces dat nog moet volgen. Terwijl de geschokte buurt al voorbereidingen treft om de pedoseksueel aan de hoogste boom op te knopen, moet de burgemeester een beroep op de maatschappij doen om de kalmte te bewaren en het strafproces zijn beloop te laten hebben.
Burgemeesters worden geacht met de nodige terughoudendheid sturing aan het proces te geven en niet op de stoel van de rechter gaan zitten. Dit is recent nog bekrachtigd in een zaak waarin een inwoner van Helden een schadevergoeding toegewezen kreeg. Hij had een tijd lang onterecht vastgezeten voor het graven van valkuilen met ijzeren pinnen in de bossen bij zijn woonplaats. De Heldenaar had volgens de rechtbank veel last van negatieve publiciteit, ook omdat hij door burgemeester Mat Vestjens onmiddellijk als "de zekere dader" werd aangemerkt (zie uitspraak 14 juli 2010, Rechtbank Roermond).
Concreet bevestigt de uitspraak het advies om niet op de stoel van de rechter te gaan zitten. Een belangrijke les voor iedere burgemeester in deze populistische tijden: blijf altijd spreken over een verdachte, ook wanneer de buitenwereld al op de zaken vooruitloopt.
Bron: weblog Nederlands Genootschap Van Burgemeesters
